สติมโต สทาภทฺทํ

 

สติมโต สทา ภทฺทํ.

ผู้มีสติ มีความเจริญทุกเมื่อ

          บัดนี้จักได้พรรณนาเนื้อความแห่งธรรมภาษิตที่ได้ยกขึ้นไว้เป็นนิกเขปบทเบื้องต้นนี้ พอเป็นแนวทางแห่งการศึกษาและปฏิบัติสืบไป

          ความว่า ผู้มีสตินั้น หมายความว่าเป็นผู้รู้ตัวอยู่ตลอดเวลา ว่าตนเองนั้นกำลังทำอะไรอยู่ เช่นกำลังเรียนหนังสืออยู่ กำลังทำการบ้านอยู่ หรือกำลังเล่นอยู่ เป็นต้น การรู้ตัวก็คือการไม่เผอเรอ ทำงานด้วยการเอาใจใส่แต่ในกิจของตน เช่นนักเรียนเมื่อเรียนหนังสือ ก็มีสติรู้ตัวว่าตนกำลังเรียนหนังสือ เมื่อรู้ตัวอยู่ก็ย่อมเอาใจใส่ในบทเรียนและตั้งใจฟังเมื่อครูกำลังสอนหนังสือ ใช้สติปัญญา พินิจพิจารณา คิดตามที่ครูกำลังสอน เมื่อมีสติอยู่ตลอดเวลาอย่างนี้ ย่อมเข้าใจเนื้อหาบทเรียนได้เป็นอย่างดี เมื่อสอบก็สามารถตอบคำถามได้ ทำให้การเรียนหนังสือประสบผลสำเร็จตามที่มุ่งหวัง

          แม้ในการใช้ชีวิตประจำวัน คนผู้มีสติในการ ทำ พูด คิด ย่อมให้ผลดีต่อผู้ปฏิบัติ ไม่เผลอทำการงานอันไม่ดี อันเป็นผลกระทบต่อตนเองและผู้อื่น ไม่พูดเท็จ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดคำหยาบ ไม่พูดเพ้อเจ้อ อันจะทำให้คนอื่นเจ็บใจ ไม่ก่อเวร ก่อภัยให้กับตนเอง และครอบครัว หรือแม้แต่การคิด ก็คิดด้วยมีสติ ประกอบด้วยปัญญา คิดในสิ่งที่เป็นประโยชน์ ไม่คิดร้ายต่อผู้อื่น ไม่คิดเบียดเบียนผู้อื่น ไม่คิดโลภอยากได้ของคนอื่น มีความตั้งใจปฏิบัติตนอยู่ในสัมมาชีพ เมื่อบุคคลปฏิบัติได้อย่างนี้ย่อมถือได้ว่าเป็นผู้ใช้ชีวิดอยู่อย่างประเสริฐ เพราะมีสติอยู่ตลอดเวลานั้นเอง สมดังธรรมภาษิตที่มาใน สุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค ว่า

 

สติมโต สุเว เสยฺโย.

คนมีสติ เป็นผู้ประเสริฐทุกวัน

          อธิบายว่า ผู้ประเสริฐนั้นหมายถึงผู้ที่ได้รับการยอมรับในสังคมว่าเป็นคนดี เป็นคนที่น่าเคารพ น่าเลื่อมใส ด้วยการกระทำทางกาย ทางวาจา ทางใจ ที่เป็นประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่น มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีคุณธรรมในใจสูง ไม่ว่าจะเข้าสู่สังคมใด ย่อมได้รับการยอมรับในคุณงามความดีนั้น อันเกิดจากการทำ พูด คิด ด้วยการมีสติระลึกรู้ได้อยู่ตลอดเวลา และย่อมประสบความสำเร็จในหน้าที่การงาน เจริญรุ่งเรืองโดยง่าย และไม่มีอุปสรรค

          สรุปความว่า คนผู้มีสติรู้ตัวอยู่ตลอดเวลา ในการทำ การพูด การคิด ย่อมทำให้เกิดประโยชน์แก่ตนเอง และผู้อื่น ชีวิตของเขาย่อมเข้าถึงความเจริญทุกเมื่อ ตามสิ่งที่เขามุ่งหวัง เพราะได้รับการยอมรับจากสังคม ในความประพฤติทาง การ วาจา ใจ สมดังธรรมภาษิต ที่ได้ลิขิตไว้เป็นนิกเขปบทเบื้องต้นนั้นว่า

สติมโต สทา ภทฺทํ.

ผู้มีสติ มีความเจริญทุกเมื่อ

        ดังได้พรรณนามาด้วยประการฉะนี้.